ÖZEL ARAŞTIRMA - Pekin’de geçtiğimiz ağustos ayında gerçekleşen 15. Dünya Atletizm Şampiyonası, organizasyon bakımından başarılı geçti. Ancak performanslar diğer etkinliklerle kıyaslandığında ortaya nasıl bir sonuç çıkıyor? Geride kalan 15 şampiyona arasında en değerlisi hangisiydi? Hangi dallarda daha etkileyici grafikler çiziliyor? Performans çizelgelerinin eğilimi nasıl? Tüm soruların cevabını, bir ayı aşan bir çalışmanın ardından Atletizm Dünyası’nın özel istatistiğinde bulduk.
Metodoloji ve ön bilgiler
Araştırmayı atletizmde tüm farklı dalları (atma, atlama, sprint, yürüyüş vs) eşit düzlemde kıyaslama imkanı tanıyan Macar Puan Cetveli’ni kullandık. İdeal bir çalışmada tüm performansların spektruma dahil edilmesi kuşkusuz daha incelikli bir veri sunabilir. Atletizm Dünyası, bu çalışmada sadece altın madalya getiren atletlerin derecelerini tablolara aldı ve birincilerin grafiği üzerinden ilerledi. Dolayısıyla bu veri için 1983 Helsinki’den 2015 Pekin’e altın madalya alan tam 679 derecenin tek tek Macar Puan Cetveli karşılığı bularak grafikleme yapıldı.
1983’te başlayan Dünya Atletizm Şampiyonası’nda bugüne dek 679 altın madalya verildi. Erkeklerde ilk şampiyona Helsinki’de yarışılan 24 dal, hiç değişiklik göstermeden ve ekleme olmadan günümüze kadar ulaşırken, kadınlarda 32 yıl önce 17 olan yarışma dalı bugün 23’e çıkmış durumda. 10 bin metre, üç adım, sırıkla atlama, çekiç atma, yürüyüş ve son olarak 2005’te eklenen 3000 metre su engelli ile disiplin sayısı neredeyse erkekleri yakaladı.
Disiplin farklılığı, toplam skor ile analiz yapma şansımızı zorlaştırdığı için, tabloyu kolay anlaşılabilir kılması için ortalamaları aldık. Böylece hem yığılmış rakamlarla uğraşmaktan kurtulduk, hem de farklılıkları eşit bir düzlemde görme şansımız oldu.
Bu açıklama ışığında Dünya Atletizm Şampiyonası’nın 32 yıllık serüveninde en değerli performansların analizine geçelim.
En değerli şampiyona: Helsinki 1983
Dünyanın en iyilerini bir araya getiren IAAF Dünya Atletizm Şampiyonası, 1983’te bu sporla birlikte anılan ülkelerden Finlandiya’da başladı. Aradan geçen 32 yılda hâlâ birincilerin performans toplamında ilk sırada Helsinki 1983’ün olması kimin aklına gelirdi? Özellikle kadın performansların (Jarmila Kratocvilova’nın 400’deki 47.99’luk, 800’deki 1:54.68’lik altın performansları şampiyona rekoru olarak hâlen aşılamadı) fazladan sağladığı ile Berlin’i geride bırakan Helsinki 1983, altın madalya ortalaması olan 1228,1 puanla ilk sırada...
Belki de pek çok atletizmseverin ve otoritenin etkileyici performanslar denince ilk aklına gelecek organizasyon olan Berlin ise ikincilikte bulunuyor.
Berlin 2009, Usain Bolt’un iki dünya rekorunun etkisiyle erkeklerde en fazla puan getiren grafik olsa da, kadın şampiyonlar Helsinki’deki hemcinslerine oranla her madalyada 10 puan daha düşük dereceyle zirveye çıkmış. Ortalama puana göre en değerli şampiyonalar klasmanında ilk beş ve son üç şu şekilde:
Ort.Puan Şampiyona
1228,1 Helsinki 2013
1224,6 Berlin 2009
1224,1 Roma 1987
1222,3 Moskova 2013
1220,7 Stuttgart 1993
---
1211,2 Edmonton 2001
1210,8 Atina 1997
1210,4 Osaka 2007
atletizmdunyasi.com / Şevket F. ERBAY